Simpel besparen met een warmtepompboiler

In een bestaande woning in één keer helemaal van het gas af gaan, dat is voor veel mensen een stap te ver. De meeste mensen willen wel graag hun gasverbruik verminderen, maar om nu de hele CV-ketel eruit te slopen is meestal nog wat veel gevraagd. Voor een complete overstap van gas naar een comfortabel met warmtepomp verwarmde woning is een grote investering en veel installatiewerk nodig.

Voor wie daarom liever wat kleiner begint, is er de warmtepompboiler. Dit apparaat voorziet in  het benodigde warme water voor bad, douche en keuken en helpt daarmee om het gasverbruik voor de meeste woningen met minstens 20% te verminderen. Op zich betekent dat nog niet per se dat er energie wordt bespaard, want in plaats van gas wordt er stroom gebruikt om dat sanitair warm water te maken: het gaat dus in eerste instantie slechts om een verschuiving van de ene bron naar de andere. Maar dankzij het feit dat warmtepompen zoveel efficiënter zijn dan gasketels bij het maken van warmte, is de hoeveelheid stroom die hiervoor nodig is een stuk lager dan de equivalente hoeveelheid gas. Alleen daarmee al verlaagt u uw energiefactuur met honderden euro’s per jaar.

Maar voor mensen met zonnepanelen is er daarnaast nòg een financiële incentive om een warmtepompboiler aan te schaffen. Door het toestel zodanig aan te sturen dat hij vooral stroom verbruikt wanneer de zonnepanelen lekker aan het werk zijn, wordt het aandeel eigenverbruik verhoogd. Dat betekent dat er minder netstroom wordt afgenomen, en ook minder overtollige zonnestroom aan het net wordt teruggeleverd. Met de terugleverkosten die energieleveranciers tegenwoordig rekenen betekent dat nog een flinke extra besparing op de jaarfactuur.

U ziet het: reden genoeg om zo’n apparaat aan te schaffen. Maar wat komt er nu allemaal precies bij kijken?

Hoe werkt een warmtepompboiler?

Bij een warmtepompboiler zitten alle onderdelen in één compact toestel (bron: Vaillant)

De warmtepompboiler bestaat uit drie aparte onderdelen. Het hart van het toestel is de eigenlijke warmtepomp: een apparaat dat warm water maakt met behulp van elektriciteit en van warmte uit de buitenlucht. Het tweede onderdeel is de lucht-aan- en afvoer: de buitenlucht wordt aangezogen met een ventilator en naar de warmtepomp geleid, en de (koudere) lucht die de warmtepomp uitstoot, wordt weer naar buiten geblazen. Het derde onderdeel is de boiler: een geïsoleerd vat van bijvoorbeeld 200 liter waarin het warme water wordt opgeslagen totdat het nodig is in de woning.

Het mooie aan de warmtepompboiler is dat deze drie onderdelen allemaal in één compact toestel zitten. Bij andere warmtepompsystemen is er vaak sprake van een aparte buiten-unit met grote ventilator die bijvoorbeeld in een tuin of op een dak wordt geplaatst, en die via buizen gevuld met koelvloeistof met een binnen-unit is verbonden. Zo’n systeem vergt een boel meer installatiewerk. Bij een warmtepompboiler is het allemaal niet zo ingewikkeld: alles zit netjes bij elkaar in één enkel apparaat.

Wel is het zo dat er lucht aan- en afgevoerd moet worden. Er moeten dus luchtbuizen worden gemonteerd met een gat naar buiten. De aanvoer en afvoer moeten liefst niet te dicht bij elkaar zitten, want dan kan het zijn dat de koudere uitgeblazen lucht per ongeluk weer naar binnen wordt gezogen, en dat vermindert de efficiency. 

Meer dan 100% efficiency, hoe kan dat?

Wat die efficiency betreft: van een warmtepomp wordt vaak gezegd dat de efficiency zo’n 300 % of hoger is. Maar hoe kan een toestel nou meer dan 100% efficiënt zijn? Dat komt doordat de efficiency wordt berekend op basis van het stroomverbruik en niet op basis van het verbruik van warmte uit de lucht. Een gewone boiler met een elektrische spiraal als verwarming heeft een efficiency van bijvoorbeeld maximaal 90%, omdat alleen maar elektrische energie als basis wordt gebruikt voor het warme water. Een warmtepomp kan echter met dezelfde hoeveelheid energie véél meer warm water maken, omdat naast de stroom ook warmte uit de buitenlucht als bron dient. Zo komen we aan die hoge efficiency waarden van veel meer dan 100%.

Het boilervat wordt rechtstreeks op de waterleiding aangesloten. De invoer is koud water, en de uitvoer gaat naar de invoer van de gasketel. Aangezien het water dat uit het boilervat stroomt al warm genoeg is, slaat de gasketel niet aan als er heet water voor de kraan nodig is. Alleen als er op enig moment meer sanitair warm water wordt gevraagd dan er in de boiler zit, dan springt de gasketel alsnog bij.

De installatie van de warmtepompboiler bestaat hiermee uit de volgende stappen: het apparaat op de juiste plek neerzetten; de waterleiding aansluiten en het boilervat met water vullen; de buizen voor aan- en afvoer van lucht monteren, inclusief gaten door de muur of het dak; en natuurlijk de stekker in het stopcontact steken.

Slimme aansturing

Via het display van de warmtepompboiler worden de instellingen aangepast door onze monteurs

En voor mensen met zonnepanelen is er dan natuurlijk nog de slimme aansturing op basis van de zonnestroom. Hiervoor gebruiken we de ‘SG-ready’-aansluiting op het toestel. Onze monteurs programmeren de warmtepompboiler zodanig dat op momenten dat er zon in overvloed is, de temperatuur in het boilervat zo’n 10 graden hoger wordt ingesteld dan gebruikelijk (bijvoorbeeld 60 in plaats van 50 C). Een stuurapparaat zoals de Sunny Home Manager of de Homewizard stuurt de SG-ready aansluiting aan: onze serviceafdeling zorgt voor de correcte configuratie. Klinkt redelijk overzichtelijk, nietwaar? Bij onze collega Joris hebben we dit inmiddels 6 maanden geleden gerealiseerd: tijd om eens te kijken hoe dat precies heeft uitgepakt.

De besparing in de praktijk

Joris woont in een rijtjeswoning met vrouw en twee jonge kinderen. De warmtepompboiler heeft zijn gasverbruik in de eerste zes maanden met zo’n 170 m³ verminderd: op jaarbasis zou dat dus ongeveer 340 m³ worden. Met een gasprijs van zo’n € 1,45 per kubieke meter zou dat in een jaar een besparing van € 493 opleveren. Maar die warmtepompboiler heeft daarentegen natuurlijk stroom verbruikt. We hebben met een slim stopcontact gemeten hoeveel stroom het toestel precies verbruikte: in de eerste zes maanden was dat 550 kWh, op jaarbasis dus ongeveer 1100 kWh.

Als die stroom allemaal van het net zou komen met een stroomprijs van 30 cent per kWh, dan zou het sanitair warm water ongeveer 1100 x 0,30 = € 330 per jaar kosten. Ten opzichte van gas betekent dat al een jaarlijkse winst van € 493 - € 330 = € 163.

Maar die stroom kwam natuurlijk niet allemaal van het net. Sterker nog, dankzij slimme aansturing door de Sunny Home Manager wist de warmtepompboiler zo’n 70% van de benodigde stroom vanuit de zonnepanelen op het dak te krijgen. Dat percentage verschilde nogal tussen winter en zomer: zo haalde het toestel in de maand februari slechts 35% van zijn stroom uit de zon, terwijl dat in juni maar liefst 90% was. 

We kunnen daarom 70% van de stroom buiten beschouwing laten, omdat die uit de zonnepanelen kwam en dus min of meer ‘gratis’ was (wat weliswaar niet helemaal klopt, want als die stroom was teruggeleverd dan was die nog wel iets waard geweest). Als we zo rekenen dan heeft de warmtepompboiler in een jaar slechts 30% van 1100 kWh aan netstroom nodig, oftewel 330 kWh, wat € 99 zou kosten. Daarmee kijken we dus al naar een besparing ten opzichte van gas van € 493 - € 99 = € 394 per jaar!

Honderden euro’s per jaar

Via de SMA Energy app of via Sunny Portal zien we het verbruik van de warmtepompboiler en het percentage stroom dat van de PV-panelen afkomstig was

Zo blijkt dat een warmtepompboiler, als deze slim wordt aangestuurd, inderdaad honderden euro’s per jaar aan besparing kan opleveren voor een gemiddeld gezin. En dat zonder enige concessies te doen aan comfort: Joris verzekert ons dat er altijd heerlijk warm water uit elke kraan in huis beschikbaar is.

Nou moeten we wel eerlijk zijn; zo’n warmtepompboiler inclusief installatie, dat kost natuurlijk niet niks. Als we de investering afzetten tegen de jaarlijkse besparing dan is het niet alsof het geld ineens met bakken binnen komt stromen. Maar feit blijft dat u met de relatief eenvoudige installatie van zo’n compacte warmtepompboiler veel kunt besparen:

• U spaart een hoop gasverbruik in de woning, en 
• U spaart een aanzienlijke hoeveelheid geld op uw jaarlijkse energiefactuur, èn 
• U spaart het milieu door minder broeikasgassen uit te stoten

Onze ervaring bij Joris heeft ons enthousiast gemaakt om de warmtepompboiler in ons assortiment op te nemen en aan onze bestaande en nieuwe klanten aan te gaan bieden. Nieuwsgierig geworden naar de mogelijkheden bij u thuis? Neem dan vooral contact op, we kijken graag of het iets voor u kan zijn!