Wat betekent...?
-
AC
Afkorting voor Alternating Current, de Engelse term voor wisselstroom.
-
Ampère
Eenheid van stroom.
-
Autonoom systeem
Systeem van zonnepanelen dat niet is gekoppeld aan het lichtnet.
De zonnestroom die niet direct wordt gebruikt, kan niet worden teruggeleverd aan het lichtnet en moet dus worden opgeslagen in bijvoorbeeld accu's. Hoewel veel vooruitgang wordt geboekt, is opslag van energie op dit moment alleen mogelijk met tamelijk grote verliezen en tegen aanzienlijke kosten. De milieuwinst van de duurzaam opgewekte zonne-energie gaat bovendien verloren doordat accu's gevaarlijke chemische stoffen bevatten. In Nederland, waar men beschikt over een goed en betrouwbaar lichtnet, heeft een netgekoppeld systeem de voorkeur.
-
Batterij
Aan een zonnestroom systeem kunnen ook batterijen worden toegevoegd. Hierin kan overtollige zonnestroom tijdelijk worden opgeslagen, om later weer gebruikt te worden. Op die manier kan het eigenverbruik worden verhoogd. Ook kunnen batterijen dienen als noodstroomvoorziening in geval van netuitval. Lees meer over batterijen in onze FAQ.
-
Bruto prodcutiemeter
Elektriciteitsmeter die meet hoeveel elektriciteit de installatie totaal heeft opgewekt.
Voor de SDE+ regeling is het verplicht een brutometer te laten plaatsten. Het subsidiebedrag is namelijk afhankelijk van de totale hoeveelheid geproduceerde stroom, dus zowel de stroom die in eigen huishouden verbruikt wordt als de stroom die wordt teruggeleverd aan het elektriciteitsnet.
-
By-pass diode
Een diode in een zonnepaneel die toelaat dat de stroom wordt omgeleid langs zonnecellen die niet meedoen. Belangrijk voor een goede opbrengst bij vuil, schade of schaduw. Zie ook dit artikel.
-
DC
Afkorting van Direct Current, de Engelse term voor gelijkstroom.
-
Draaischijfmeter
Zie ferrarismeter
-
Dunne film
Alternatieve techniek voor het opwekken van spanning met zonlicht.
Panelen gemaakt met dunne film zijn zeer licht, goedkoper per Wattpiek en presteren beter bij zwak licht of hoge temperaturen, maar hebben wel een lagere efficientie. Daarom zijn dunne film panelen voornamelijk geschikt voor zeer grote installaties.
-
Elektronen
Negatief geladen deeltjes.
Als er licht op een zonnecel valt, wordt een elektron losgemaakt en blijft er een positief gat over. Wanneer er een verbininding wordt gemaakt tussen deze elektronen en gaten, gaan de elektronen stromen en ontstaat er elektriciteit.
-
Energieprestatieadvies (EPA)
Officieel advies ter verbetering van de energieprestatiecoëfficiënt (EPC) van een huis.
Een EPA mag alleen worden afgegeven door een doortoe opgeleid EPA-adviseur.U mag een EPA, opgesteld vóór 1 januari 2008 en niet ouder dan 10 jaar, gebruiken in plaats van een definitief energielabel, waardoor u mogelijk in aanmerking komt voor een financiele stimulering in het kader van 'Meer Met Minder'.
- Energieprestatiecoëfficiënt (EPC)
-
Flash-test
Test waarmee de elektrische eigenschappen (spanning, stroom, vermogen) van het zonnepaneel worden vastgesteld.Deze test wordt uitgevoerd onder de Standard Test Conditions.
-
Feed-in Tarief, ook wel teruglevertarief
Een bij de wet geregelde vergoedingsstructuur voor de versnelde ingebruikname van duurzame energie.
In Nederland is wettelijk vastgelegd dat er een "redelijke" vergoeding betaald moet worden. Meestal is er sprake van een vergoeding op basis van de salderingsregeling waarbij de aan het net (terug)geleverde stroom wordt verrekend met de door de energieleverancier geleverde stroom. De hoogte van de vergoedingen verschillen per energieleverancier. Indien er per saldo meer stroom geleverd wordt aan het net dan dat er uit het net gehaald wordt, geldt er een vergoeding tot ongeveer €0,10 per kWh.
-
Ferrarismeter, ook wel draaischijfmeter
Een analoge elektriciteitsmeter voorzien van een aluminium schijf die sneller draait naarmate er meer elektrische energie wordt verbruikt.
In oude huizen vindt u vaak nog een ferrarismeter. Meestal is de ferrarismeter ook geschikt voor het terugleveren van zonnestroom: de draaischijf draait dan gewoon achteruit.
-
Fotovoltaisch, ook wel photovoltaic (PV)
Gebruik van zonlicht om elektrische energie op te wekken.
Fotovoltaische zonne-energie maakt gebruik van het licht dat de zon uitstraalt, in tegenstelling tot zonthermische zonne-energie, waar de warmte van de zonnestraling wordt gebruikt.
-
Foton
Lichtdeeltje.
Ieder foton bevat een kleine hoeveelheid energie. Als zonlicht op een zonnecel valt, neemt de cel een aantal fotonen op en zo wordt een proces in gang gezet waarbij een elektron wordt vrijgemaakt in het materiaal van de zonnecel. Omdat beide zijden van een zonnecel elektrisch met elkaar zijn verbonden, zal er een stroom gaan lopen wanneer een foton wordt opgenomen. De zonnecel produceert nu elektriciteit die direct kan worden gebruikt.
-
Gelijkspanning
Vorm van spanning waarbij één pool altijd positief of neutraal geladen is ten opzichte van de andere pool.
Het verschil in lading tussen de twee polen is niet noodzakelijkerwijs constant; de spanning die een zonnepaneel levert, fluctueert bijvoorbeeld afhankelijk van het invallende licht. Omdat de elektronen echter altijd dezelfde kant op worden gestuurd, is er toch sprake van gelijkspanning. De omvormer moet dus niet alleen deze fluctuaties opvangen, maar ook de gelijkspanning omzetten in wisselspanning, waar het lichtnet mee gevoed wordt.
-
Gelijkstroom
Stroom die wordt veroorzaakt door gelijkspanning.
De stroom loopt altijd van de pool met de hoge spanning naar de pool met de lage spanning, en de stroomrichting blijft dus hetzelfde. Dit betekent echter niet dat de stroomsnelheid per definitie constant is; de stroom die een zonnepaneel levert kan fluctueren afhankelijk van bijvoorbeeld het invallende licht.
-
Grid parity
Moment waarop zelf opgewekte duurzame stroom concurreert met 'grijze' stroom van het lichtnet.
Grid parity is afhankelijk van plaats, tijd en type aansluiting. In sommige landen, waar de zon veel schijnt en grijze stroom duur is, verdient de investering in zonnepanelen zich al direct terug. De verwachting is dat zonnestroom ook in Nederland binnen enkele jaren kan concurreren met 'grijze' stroom. Het vaststellen van dit moment is natuurlijk afhankelijk van wat men beschouwt als acceptabele terugverdientijd.
-
Hotspot
Een cel in een paneel dat heet wordt doordat hij bedekt is door vuil of schaduw. De cel gaat dan energie opnemen in plaats van energie produceren, en straalt deze energie weer uit in de vorm van warmte. kan op termijn tot schade leiden. Zie ook dit artikel.
-
Inverter
Zie omvormer.
-
Kilowattuur (kWh)
Duizend wattuur (Wh), zie wattuur.
Op energierekeningen voor particulieren wordt meestal in kilowatturen gerekend. Een gemiddeld huishouden in Nederland verbruikt ruim 3300 kilowattuur per jaar. Beleidsmakers rekenen vaak met nog grotere eenheden:
Megawattuur (MWh) = 1000 kWh
Gigawattuur (GWh) = 1000 MWh
Terawattuur (TWh) = 1000 GWh -
Lichtnet
Het stroomnetwerk waarop de huishoudens in Nederland zijn aangesloten.
Het Nederlandse lichtnet levert een wisselspanning van 230 Volt bij een frequentie van 50 Hz.
- Maximum Power Point (MPP)
-
Meetbedrijf
Bedrijf dat de energiemeters afleest. Vaak is het meetbedrijf een onderdeel van de netbeheerder.
-
Meer Met Minder
Stimuleringsprogramma voor energiebesparing bij woonhuizen.
De vergoeding van energiebesparingsmaatregelen is gebaseerd op de verbetering van het energielabel (EPC). Zonnepanelen dragen ook bij aan verbetering van uw EPC. Als u zonnepanelen combineert met andere energiemaatregelen, kunt u dus in aanmerking komen voor een vergoeding van Meer Met Minder. De precieze voorwaarden en vergoedingen verschillen per deelnemende gemeente, zie www.meermetminder.nl.
-
Monokristallijn
Zonnepanelen worden gemaakt van de grondstof silicium. Monokristallijn zonnepanelen worden vanaf dit stadium nog verder bewerkt, de individuele kristallen worden hier nog allen in dezelfde richting gelegd, dit zorgt ervoor dat een monokristallijn zonnepaneel meer energie kan genereren per oppervlak omdat het zuiverder is. Doordat het productieproces van monokristallijn zonnepanelen intensiever is en het paneel een hoger rendement levert zijn deze zonnepanelen duurder.
Het verschil tussen monokristallijn zonnepanelen en polykristallijn zonnepanelen zit in de afwerking van het kristal silicium.
-
Netbeheerder
Bedrijf dat de elektrische infrastructuur verzorgt.
De netbeheerder legt en onderhoudt de bekabeling, plaatst en vervangt elektriciteitsmeters. Vroeger was netbeheer een taak van de energieleveranciers. In 2008 zijn deze taken officieel gesplitst. Grote netbeheerders in Nederland zijn Liander (voormalig werkgebied van leverancier Nuon), Enexis (voormalig Essent) en Stedin (voormalig Eneco).
-
Netgekoppeld systeem, ook wel on-grid
Systeem zonnepanelen dat via een omvormer is aangesloten op het lichtnet.
De zonnestroom die niet direct wordt gebruikt stroomt naar het openbare elektriciteitsnet. Dit in tegenstelling tot een niet-netgekoppeld, off-grid of autonoom systeem.
-
Nominaal vermogen
Vermogen dat een zonnepaneel levert onder de standaard testomstandigheden (STC).
-
Off-grid systeem
Zie autonoom systeem.
-
Omvormer
Apparaat dat de variabele gelijkspanning, geproduceerd door de zonnepanelen, omvormt tot een stabiele wisselspanning van 230 Volt.
-
Openklemspanning (Voc)
De spanning die een zonnepaneel opbouwt wanneer er sprake is van een open circuit.
Een open circuit betekent dat de plus- en minpool niet met elkaar verbonden zijn en dat er dus geen stroom loopt. Zodra de polen wel met elkaar verbonden zijn, gaat de stroom lopen en neemt het verschil in potentiële energie tussen de polen, de spanning, af.
-
Optimizer
Een klein toestel dat direct achter het zonnepaneel wordt geplaatst.
De Optimizer zorgt ervoor dat er per paneel aan MPP-tracking wordt gedaan; hiermee produceert elk individueel paneel het maximaal haalbare. De Optimizer is een zogenaamde DC/DC converter. Er is nog wel een omvormer nodig om de DC (gelijkstroom) om te zetten in AC (wisselstroom).
Klik op deze link voor informatie over schaduw op zonnepanelen, en hier voor de verschillen tussen micro omvormers, optimizers en string omvormers.
-
OptiTrac Global Peak
Tegenwoordig ook 'ShadeFix' genoemd. Software voor de MPP-tracker die ervoor zorgt dat gedeeltelijke schaduw op een string geen groot nadelig effect heeft op de opbrengst. Zie ook de video voor uitleg.
Voor meer informatie over de invloed van schaduw op zonnepanelen, zie dit artikel.
-
Parallelschakeling
Schakeling van meerdere zonnepanelen op één omvormer, waarbij elk zonnepaneel afzonderlijk met de omvormer wordt verbonden.
Dit betekent dat de spanning tussen de twee ingangen van de omvormer niet hoger is dan de spanning van de afzonderlijke panelen. Daarom is het vaak niet mogelijk om zonnepanelen parallel aan de omvormer te schakelen, de omvormer heeft een minimale spanning nodig die niet gehaald wordt door de afzonderlijke panelen. Het voordeel van een parallelschakeling is dat de panelen niet afhankelijk van elkaar zijn en het opbrengstverlies daardoor beperkt wordt bij één minder presterend paneel.
-
Polykristallijn
Zonnepanelen worden gemaakt van de grondstof silicium. Bij een polykristallijn zonnepaneel worden deze individuele kristallen niet meer bewerkt na het stollingsproces, dit maakt het productieproces van een polykristallijn zonnepaneel korter en het zonnepaneel goedkoper.
Het verschil tussen monokristallijn zonnepanelen en polykristallijn zonnepanelen zit in de afwerking van het kristal silicium.
-
PV
Afkorting van het Engelse photovoltaic, zie fotovoltaisch.
-
PV-cycle
Wereldwijd netwerk van fabrikanten en installateurs voor het inzamelen en recyclen van oude zonnepanelen.
De belangrijkste fabrikanten en installateurs zijn bij PV-cycle aangesloten, zodat klanten zeker weten dat de waardevolle materialen van hun zonnepanelen na 25 of 30 jaar niet verloren gaan. Kosten voor verwerking zijn verwerkt in de aanschafkosten.
-
Salderen
Het verrekenen van de teruggeleverde zonnestroom met de verbruikte reguliere stroom.
De zonne-energie die wordt opgewekt door uw panelen zal niet altijd direct gebruikt worden. Zo gebruikt u 's avonds waarschijnlijk meer energie dan overdag, waardoor u soms niet genoeg en soms te veel aan uw zelf opgewekte zonne-energie heeft. De resterende stroom wordt teruggeleverd aan het net, en bij een tekort kunt u gewoon gebruik maken van reguliere stroom. In Nederland kunnen de meeste particulieren alle zonnestroom die ze aan het net terugleveren, volledig in mindering brengen op hun energierekening. De netbeheerder maakt deze berekening automatisch, u hoeft er niets voor te doen.
-
SDE+
Stimuleringsregeling Duurzame Energie.
Met de subsidieregeling SDE+ stimuleert het ministerie van Economische Zaken de ontwikkeling van een duurzame energievoorziening in Nederland. Bedrijven en (non-profit) instellingen die hernieuwbare energie (gaan) produceren, kunnen gebruik maken van de SDE+.
Voor de SDE+ 2015 is een budget van 3,5 miljard euro beschikbaar. De subsidie kan ook worden aangevraagd voor de installatie van zonnepanelen, waardoor dit zeer aantrekkelijk wordt voor bedrijven en instellingen. -
ShadeFix
De nieuwe naam voor OptiTrac Global Peak, de schaduw management software van SMA
-
Serieschakeling
Schakeling met meerdere zonnepanelen op één omvormer, waarbij de minpool van het ene paneel wordt gekoppeld aan de pluspool van het volgende.
Alleen de minpool van het eerste paneel en de pluspool van het laatste paneel worden naar de omvormer geleid. Bij serieschakeling tellen de spanningen van de afzonderlijke panelen bij elkaar op tot de spanning van de gehele serie. Dit in tegenstelling tot de parallelschakeling, waar de spanning nooit hoger wordt dan de spanning van de afzonderlijke panelen. Binnen een zonnepaneel zijn de zonnecellen doorgaans ook in serie geschakeld: de pluspool van elke cel is verbonden met de minpool van de volgende.
-
Silicium
Halfgeleidermateriaal dat gebruikt wordt om zonlicht om te zetten in elektrische spanning.
De meeste gangbare technologie voor zonnepanelen maakt gebruik van monokristallijn of polykristallijn silicium.
-
Spanning
Verschil in potentiële elektrische energie tussen de plus- en de minpool.
De plus- en de minpool van een batterij hebben een verschillende potentiële elektrische energie. Door de polen met elkaar te verbinden gaat er een stroom lopen van de pluspool naar de minpool. De stroom blijft lopen tot de elektrische lading van beide polen gelijk is, en de spanning is verdwenen.
Tussen de plus- en de minpool van een zonnepaneel ontstaat een spanning zodra er licht op het paneel valt. In tegenstelling tot een batterij kan het zonnepaneel echter niet opraken; zolang er licht op het paneel schijnt, blijft de spanning tussen de polen in stand en kan de stroom blijven lopen.
-
STC – standard test conditions
Standaard omstandigheden waaronder de nominale waarden van een zonnepaneel bepaald worden.
Tenzij anders gespecificeerd zijn deze omstandigheden een temperatuur 25° Celsius, een lichtinstraling van 1000 W/m2 en een air mass factor van 1,5.
-
String
Engelse term voor serie, zie serieschakeling.
-
Stroom
Verplaatsen van elektrische lading door een geleider.
De stroomrichting is altijd van de pluspool naar de minpool. Bij zonnepanelen zijn elektronen de dragers van negatieve lading, die daarom van de minpool naar de pluspool stromen. Let op: omdat elektronen negatief geladen zijn, beweegt de lading zich dus in tegengestelde richting. De stroomrichting is dus altijd tegen de richting van de elektronenbeweging in.
-
Teruglevermeter
Elektriciteitsmeter die geschikt is om teruggeleverde stroom te meten.
Oude draaischijfmeters zijn vrijwel altijd geschikt; bij teruglevering draait de schijf gewoon achteruit. Nieuwere meters hebben niet altijd een aparte teller voor teruglevering. De netbeheerder kan uw meter vervangen door een teruglevermeter.
-
Teruglevertarief
Zie Feed-in Tarief
-
Tolerantie
De maximale afwijking van de opgegeven waarden.
Voorbeeld:
Een zonnepaneel van 100 Wp met een tolerantie van +/- 5% kan een vermogen leveren tussen 95 en 105 Wp. Omdat zonnepanelen vaak in serie worden geschakeld en de individuele prestaties daardoor afhankelijk zijn van die van de andere panelen, is het het beste om de tolerantie zo laag mogelijk te houden zodat de panelen allemaal hetzelfde vermogen leveren. -
Vermogen
De ‘kracht’ die een zonnepaneel levert.
Het (nominale) vermogen wordt berekend door de (nominale) stroom te vermenigvuldigen met de (nominale) spanning.
-
Virtueel salderen
Het verrekenen van teruggeleverde zonnestroom op één adres met de opgenomen stroom op een ander adres.
Netbeheerders salderen alleen de stroom die over dezelfde elektriciteitsmeter heen en terug is gegaan. Dat is een nadeel voor bijvoorbeeld ondernemers die een grote loods of schuur hebben, maar een laag stroomverbruik. Zij kunnen hun grote dak niet gebruiken om stroom op te wekken voor huishoudens in de omgeving, of hun eigen kantoor op een ander adres. In de politiek groeit daarom het draagvlak om virtueel salderen op beperkte schaal mogelijk te maken.
-
Vollastuur per jaar (Wh/Wp)
De hoeveelheid energie (Wh) die een systeem oplevert, gedeeld door het nominale vermogen (Wp) van het systeem. Anders gezegd: De opbrengst van het systeem omgerekend naar het aantal uren dat het systeem onder standaard testomstandigheden (STC) nodig heeft om die hoeveelheid op te wekken.
Door de opbrengst te delen door het nominale vermogen is het makkelijker systemen van verschillende grootte met elkaar te vergelijken. Het aantal vollasturen per jaar hangt in beperkte mate af van de kwaliteit van het systeem, en in hoge mate van het aantal uren zonneschijn in een jaar. In Nederland rekent men voor een gemiddeld systeem met ongeveer 850 vollasturen per jaar. Een systeem van 100 Wp wekt per jaar dan zo’n 85.000 Wh op, wat gelijkstaat aan 85kWh.
-
Volt
Eenheid van spanning.
-
Watt
Eenheid van vermogen.
-
Wattpiek (Wp)
Eenheid van nomimaal vermogen.
-
Wattuur (Wh)
Eenheid van energie.
Eén Wattuur is de hoeveelheid energie die bijvoorbeeld een lamp van één Watt verbruikt als die lamp gedurende één uur aanstaat. Een lamp van 0,5 Watt die twee uur aan staat gebruikt natuurlijk precies evenveel energie. In het algemeen geldt dus dat het aantal watturen het product is van het nominale vermogen in Watt en het aantal vollasturen (uren op ‘volle kracht’). Een zonnepaneel van 200 Wp, dat 3 uur op nominaal vermogen stroom levert, heeft dus 3 x 200 = 600 Wh geleverd, ofwel 0,6 kWh.
-
Wisselspanning
Vorm van spanning waarbij de ene pool afwisselend positief en negatief is ten opzichte van de andere pool.
Op het Nederlandse lichtnet wisselt de spanning van de fasedraad tussen -400 en +400 Volt ten opzichte van de nuldraad. Dit gebeurt met een frequentie van gemiddeld 50 Hz (50 maal per seconde). De wisseling tussen positieve en negatieve spanning verloopt geleidelijk, volgens een sinusoidale kromme. De effectieve spanning die de gebruiker van het lichtnet meet is daardoor gemiddeld 230 Volt.
-
Wisselstroom
Stroom die wordt veroorzaakt door wisselspanning. De stroomrichting wisselt afhankelijk van de spanning.
-
Zonnecel
Dun plaatje kristallijn silicium dat zonlicht omzet in elektrische spanning. Een zonnepaneel bestaat uit tientallen zonnecellen die onderling in serie geschakeld zijn.
-
Zonnecollector
Apparaat dat zonlicht omzet in warmte.
-
Zonneboiler
Systeem om water te verwarmen met behulp van de warmte van de zon.
Doorgaans bestaat een zonneboiler uit een zonnecollector die de warmte opvangt, een transportvloeistof die de warmte doorgeeft en een boilervat waarin het warme water bewaard wordt voor gebruik.
-
Zonnepaneel
Een vlakke plaat waarop meerdere fotovoltaische zonnecellen zijn geplaatst om elektrische energie mee op te wekken.
-
Zonthermisch
Gebruik van zonnestraling om iets te verwarmen. Dit in tegenstelling tot ‘fotovoltaisch’, waarbij zonlicht wordt gebruikt om elektrische energie op te wekken.