De Tweede Kamerverkiezingen 2025 en zonnepanelen

Binnenkort is het weer zo ver: we mogen/moeten weer eens de gang naar de stembus maken op 29 oktober. Vóór de verkiezingen bladeren we altijd even de verkiezingsprogramma’s door om te zien of er nog wat wordt gezegd over zonnepanelen en/of thuisbatterijen - dan hoeft u het niet te doen. Heel veel verrassingen zijn we niet tegengekomen; de meeste partijen spreken zich in wat vage bewoordingen uit voor of tegen groene energie. De afschaffing van de salderingsregeling lijkt hierbij een gepasseerd station te zijn; alleen bij DENK hebben we gelezen dat ‘de salderingsregeling moet blijven’. Overigens is het wel van belang om te beseffen dat partijen de beloftes uit hun verkiezingsprogramma’s na de verkiezingen weer razendsnel kunnen vergeten; zo beweerden zowel PVV als BBB in 2023 dat ze de salderingsregeling voorlopig wilden behouden, maar bleek de realiteit al snel na de kabinetsvorming heel anders te zijn.

We zijn de partijen één voor één langsgelopen, in de volgorde waarop ze op het stembiljet verschijnen. We hebben ons hierbij tot de eerste 15 partijen beperkt. Voor zo ver mogelijk vindt u bij elke partij een link naar de verkiezingsprogramma’s zodat u ze zelf ook nog even kunt nalezen als u wilt; wat wij hier hebben verzameld is namelijk slechts een heel oppervlakkige kijk in de ideeën van elke partij.

PVV (Partij van de Vrijheid): de klimaatgekte is om gek van te worden

Als grootste partij in de Tweede Kamer is de PVV bepaald niet gecharmeerd van klimaatbeleid. Zij stellen: ‘Het ministerie van Klimaat en Groene Groei veranderen we in het ministerie van Betaalbare Energie: geen CO2-flauwekul, maar leveringszekerheid en lagere energielasten. We stoppen met de energietransitie en gaan netcongestie oplossen: geen windturbines, geen zonneparken of andere weersafhankelijke wiebelstroom. We gaan niet verplicht van het gas af, houden onze kolen- en gascentrales open en bouwen meer kerncentrales – stabiel en betrouwbaar.’ Want, zo zeggen zij, ’de klimaatgekte is om gek van te worden. Klimaatdoelen zijn onhaalbaar en onbetaalbaar.’

De PVV wil onder andere:

- Onze moderne, schone kolen- en gascentrales openhouden
- Nieuwe kerncentrales bijbouwen, ook kleine modulaire reactoren; inzet op thorium
- Geen enkele nieuwe windturbine er meer bij; geen nieuwe zonneparken
- Meer en snellere gas- en oliewinning op de Noordzee

Overigens zien we die ‘thorium’-centrales ook bij andere partijen langskomen; reden om eens te kijken wat dat precies inhoudt. Het blijkt dat het hier om een experimenteel soort kerncentrale gaat waarvan er tot nu toe één is gebouwd, in China.

GROENLINKS/PvdA: klimaatrechtvaardigheid

Bij GroenLinks/PvdA draait het om ‘klimaatrechtvaardigheid’. Daarbij horen dingen als ‘mensen helpen met het isoleren van hun woning en het plaatsen van zonnepanelen zodat de energierekening daalt.’ Ze willen ook huurders die door de abrupte afschaffing van de salderingsregeling moeten toeleggen op zonnepanelen, ‘tegemoet komen.’

Voor GroenLinks/PvdA wordt elektriciteit uit zon en wind het motorblok van ons toekomstig energiesysteem. ‘We slaan energie op voor wanneer het even niet waait of de zon niet schijnt, ‘ stellen ze, ‘bijvoorbeeld met behulp van batterijen. Gascentrales die draaien op groene waterstof zijn de achtervang voor langere periodes zonder wind of zon. Daarnaast gaan we slimmer gebruik maken van het elektriciteitsnet. Bijvoorbeeld door bedrijven en huishoudens te stimuleren om buiten de spits stroom te gebruiken, oplossingen als batterijen en elektrolyse te ondersteunen, en de lokale energievraag beter af te stemmen met het lokale aanbod uit zon en wind.’

Voor kerncentrales heeft de partij geen publiek geld over. Ze willen de 14 miljard euro die voor vier toekomstige kerncentrales is gereserveerd, gebruiken om huishoudens, bedrijven en boeren te helpen met verduurzamingsmaatregelen die wel snel en zeker effect hebben. Private partijen kunnen wat hen betreft zelf investeren in kerncentrales als ze dat willen.

VVD: Energie = veiligheid

De VVD zet, in tegenstelling tot GL/PvdA, juist vol in op kernenergie als ‘stabiele energiebron.’ Daarnaast zet de VVD ook in op andere vormen van energie zoals windenergie op zee in combinatie met waterstof, groen gas, zonne-energie en geothermie. ‘Afhankelijkheden van onbetrouwbare landen bouwen we af,’ verklaren ze, ‘we verzekeren ons van leveringszekerheid en zorgen dat we kunnen voorzien in onze grondstoffenbehoefte.’ Voor de VVD zijn zowel energiebeleid als klimaatbeleid hetzelfde als veiligheidsbeleid. ‘In een wereld waar Poetin de gaskraan als wapen gebruikt, moeten we zo snel mogelijk onze energie-onafhankelijkheid verminderen.(sic: ze bedoelen natuurlijk ‘energie-afhankelijkheid’- red.)’. Daarnaast zeggen ze nog: ‘Daarom moeten we fors investeren in kernenergie, windenergie op zee, waterstof, groen gas, zonne-energie, geothermie en in de tussentijd nieuwe gaswinning niet schuwen.’

NSC (Nieuw Sociaal Contract): geen ‘kill switches’ in zonnepanelen

Ook NSC ziet ook wel wat in kernenergie, maar ze zijn tegen de aanleg van zonnevelden op goede landbouwgronden en in natuurgebieden, en tegen grote windparken op land. ‘Zonnepanelen kunnen het best op daken en langs wegen en spoorlijnen worden opgesteld’, vinden ze. Wat ons verder opviel is dat ze pleiten voor 'een verbod op kill switches bij (consumenten)apparatuur zoals zonnepanelen, laadpalen en warmtepompen, zodat deze niet vanuit het buitenland uitgeschakeld kunnen worden en zo een black-out veroorzaken.’

 

D’66: Groene energie is eerste keuze

D’66 wil ‘uitgebreid investeren in windmolens op zee en in zonnepanelen op daken, bedrijventerreinen en restgronden zoals bermen.’ Wind op zee wordt de basis van onze schone energie, vindt D’66, maar ze sluiten geen technologie uit. ‘Voor een stabiel energiesysteem zonder CO2-uitstoot blijven we openstaan voor kernenergie.’  

Verder willen ze zorgen voor manieren om zonnepanelen te huren, en energiecoöperaties helpen die bijvoorbeeld buurtbatterijen of zonneweides willen opzetten. 

BBB (BoerenBurgerBeweging): Geen koploper zijn op klimaatgebied

De BBB is vooral tégen een hoop dingen, zoals CO2 heffingen en elektrificatie van energie. Ze zijn ook tegen ‘het opofferen van vruchtbare landbouwgrond voor industrie, windturbines of zonneparken zonder lokale steun’ en willen een ‘pauzeknop voor windenergie’. Verder is de BBB ‘kritisch op de opstelling van Nederland als “klimaatkoploper” binnen Europa'.  Daarom willen ze bijvoorbeeld de kolencentrales openhouden. ‘De sluiting van kolencentrales per 2030 wordt ingetrokken zolang elders in Europa minder efficiënte centrales draaien’, zo wenst de BBB. Verder zijn ze ook sterk vóór kernenergie, want ‘zonder kerncentrales is er geen beschikbaar, betrouwbaar en betaalbaar energiesysteem mogelijk in de toekomst’, vinden ze.

CDA: niet de luxe om opties uit te sluiten

Het CDA wil een beetje van alles als het gaat om energie want ‘bij de energietransitie hebben we niet de luxe opties uit te sluiten. We investeren in een goede mix van kernenergie, windenergie, zonne-energie, waterstof, groen gas, duurzame biomassa, aardwarmte en schone brandstoffen’

Het CDA wil ook doorgaan met de ontwikkeling van twee nieuwe kerncentrales (en dus niet vier, zoals veel andere partijen). Daarnaast zetten ze in op ‘zonnepanelen op daken, parkeerplaatsen en bedrijventerreinen, zodat landbouw- en natuurgronden behouden blijven voor voedsel en natuur.’

SP (Socialistische Partij): collectief beleid en zon op elk dak

De SP wil ‘zonne­-energie stimuleren op alle geschikte daken van woningen en gebouwen. Door dit groot­schalig en collectief aan te pakken via woonverenigingen, woningcorporaties en energiecoöperaties, zorgen we dat ook huurders en mensen met een klein inkomen profiteren van lagere energiekosten en verduurzaming.’ Verder willen ze dat ‘zonnepa­nelen moeten blijven lonen.’ De salderingsregeling was een mooi middel, vinden ze, maar ‘geen heilige graal’. Wel willen ze dat er een ‘rechtvaardige compensatie komt voor huurders en kopers die nu de dupe dreigen te worden van het afschaffen van salderen.’. Tenslotte, zo zeggen ze, moeten ‘huishoudens die zelf zonnepanelen hebben laten leggen hiervoor beloond worden en zeker niet gestraft met zaken als terugleverboetes en verlies van de salderingsregeling zonder goed alternatief.’

De SP wil een stop op olie­ en gasprojecten, en ook geen kernenergie, want dat is te duur. In plaats daarvan willen ze investeren in energieopslag met batterijen om momenten zonder zon en wind te overbruggen.

DENK: salderingsregeling moet blijven

DENK wil dat de overheid méér subsidies beschikbaar stelt voor het isoleren van huurwoningen en zonnepanelen voor particulieren. Dat betekent ook dat de salderingsregeling moet blijven. De partij wil ‘massaal inzetten op schonere energie, en investeren in zonne-energie en windenergie op zee.’

Partij voor de Dieren: terugleveren zonder kosten en belastingvrij

Ook de Partij voor de Dieren lijkt de salderingsregeling in elk geval gedeeltelijk in stand te willen houden. Ze schrijven: Zelf opgewekte elektriciteit moet terug kunnen worden geleverd aan het net, zonder kosten en belastingvrij. Ook huurders krijgen de mogelijkheid om terug te leveren en te profiteren van een lagere energierekening.’

Verder wil de partij ‘investeren in energieprojecten dichtbij huis, opgewekt op eigen dak, of in beheer van de wijk of de buurt, en in eerlijke productie van zonnepanelen, windmolens en batterijen. Zoveel mogelijk dichtbij huis en altijd met strenge eisen aan duurzaamheid, natuurinclusiviteit en mensenrechten.’

FVD (Forum voor Democratie): Volledig schrappen klimaatbeleid

Het FVD wil volledig stoppen met de energietransitie, ‘zodat ons land niet langer wordt opgezadeld met onbetaalbaar en zinloos klimaatbeleid’. Als logische consequentie hiervan willen ze de gaswinning in Groningen hervatten, kolencentrales heropenen, snel tien nieuwe kerncentrales bouwen (en investeren in thorium net als de PVV), windturbines verbieden, de gaswinning in de Noordzee uitbreiden en ook met gaswinning op de Waddenzee beginnen.

SGP (Staatkundig Gereformeerde Partij): zo nodig gerichte steun voor zonnepanelen op daken

De SGP constateert dat ‘de abrupte afschaffing van de salderingsregeling de aantrekkelijkheid van zonnepanelen een knauw heeft gegeven'. Volgens hen zijn er ‘op langere termijn meer zonnepanelen op daken nodig. Zo nodig komt er een gerichte steunregeling’. De partij wil dat ‘de productie van duurzame energie gestimuleerd blijft worden’, maar vindt wel dat het Rijk de bouw van tenminste twee grote kerncentrales moet ondersteunen, waarbij ‘goede landschappelijke inpassing en borging van de zondagsrust bij werkzaamheden’ belangrijke randvoorwaarden zijn.

Verder is volgens de SGP ‘inzet op afname van stroom op piekmomenten via onder meer e-boilers, batterijsystemen en elektrolysers nodig’.

ChristenUnie: normen voor thuisbatterijen

Bij de ChristenUnie valt op dat ze in hun programma pleiten voor ‘een helder kader voor brandveiligheid, garanties en levensduur van thuisbatterijen, normering voor het gebruik van zeldzame materialen en verplichte mogelijkheid voor de netbeheerder om aan- en af te schakelen.’ Voor de CU bestaat het fundament van onze toekomstige energievoorziening uit een mix van wind en zonne-energie. ‘We faseren de gas- en kolencentrales uit, en vullen het energiesysteem aan met twee nieuwe grote kerncentrales. Daarnaast onderzoeken we de inzet van kleine modulaire kerncentrales (SMR’s) van Europese producenten als alternatief voor of aanvulling op grote kerncentrales.’

Volt: een getrapte verplichting van zonnepanelen op alle oppervlaktedaken

Volt ziet een toekomst voor zich die ‘volledig draait op een mix van schone energiebronnen.’ Kernenergie blijft onderdeel van deze energiemix. Volt wil graag ‘een verplichting van zonnepanelen op alle oppervlaktedaken getrapt invoeren. Zo worden de grote daken van distributiecentra, kantoren en overheidsgebouwen volgelegd met zonnepanelen, in plaats van de groene weilanden.’ Verder is Volt voorstander van subsidies voor het ontwikkelen van batterijen die zonder zeldzame, vervuilende grondstoffen worden ontwikkeld.

JA21: Voor kernenergie kiezen in plaats van windturbines en zonneparken

Bij JA21 komen de thoriumcentrales ook weer om de hoek kijken. Bij de ideologie van JA21 hoort vooral kernenergie, want: ‘het is duurzaam, biedt zekerheid, creëert banen en zorgt voor innovatie’. Dat betekent: Zo snel mogelijk beginnen met de gefaseerde bouw van vier kerncentrales; meerdere SMR’s (kleine kerncentrales) laten produceren in Nederland vóór 2035; langetermijngaranties bieden zodat kerncentrales commercieel rendabel gebouwd kunnen worden en; investeren in thoriumtechnologie en methoden voor het hergebruiken van kernafval.

Ziezo, dat waren ze weer, de programma’s van de eerste 15 partijen in vogelvlucht. Zat er iets tussen waar u het wel mee eens kon zijn? Op 29 oktober gaan we zien welke ideeën het meest in de smaak vallen. U gaat toch ook stemmen? Succes met het maken van een keuze!