Warmtepompboiler voor het sanitair: is het de moeite waard?

Van het gas af, hoe doe je dat? Met een warmtepomp die stroom in plaats van gas gebruikt,  kun je veel doen, maar om het hele huis te verwarmen met behulp van een warmtepomp, zou je het liefst tegelijk moeten overstappen van een centrale verwarming naar een laag-temperatuur verwarming zoals een vloerverwarming: Voor de meeste bestaande bouw is dat toch wel een hele klus. Wat je zou kunnen doen, is beginnen met een simpele warmtepompboiler voor alleen het sanitair warm water: het water uit de kraan. Zonnefabriek heeft een praktijkvoorbeeld voor u.

Van gas naar stroom

Bij een klant in Assendelft heeft Zonnefabriek in de zomer van 2014 een zonnestroom systeem geïnstalleerd in combinatie met een warmtepompboiler voor het sanitair warm water. De zonnepanelen zijn van SunPower, de omvormer van SMA. Via de on-line monitoring van de zonnepanelen hebben we kunnen vaststellen dat het zonnestroom systeem ongeveer 4200 kWh per jaar levert.

De warmtepompboiler gebruikt stroom (en omgevingswarmte) om tapwater te verwarmen. Aangezien het water voorheen met gas werd verwarmd, zou je na de plaatsing van de warmtepomp verwachten dat het gasverbruik zou dalen, en het stroomverbruik zou stijgen. De stijging van het stroomverbruik zou echter compleet wegvallen tegen de zelf opgewekte stroom van de zonnepanelen.

Bewustzijn leidt vanzelf tot besparing

In onderstaande grafieken tonen we de afname van stroom en de afname van gas over de jaren. Het is duidelijk dat toen de panelen waren geplaatst in 2014, de afname van stroom  meteen sterk terugliep. Opvallend is, dat het stroomverbruik méér terugviel dan je zou verwachten op grond van de productie van de panelen (4200 kWh/jaar) en van de lichte toename die er zou moeten zijn als gevolg van het verbruik van de warmtepomp. In de grafiek is te zien dat het stroomverbruik afneemt van gemiddeld zo’n 5.000 kWh/jaar naar zo’n 300 kWh, oftewel een daling van maar liefst 4.700 kWh/jaar.

Een verklaring hiervoor kan zijn dat wanneer mensen energiebesparende maatregelen nemen zoals het plaatsen van zonnepanelen en de aanschaf van een warmtepomp, ze zich vervolgens ook veel meer bewust zijn van al hun energieverbruik en vanzelf zuiniger aan gaan doen. 

Lekken en defecten

Voor het gasverbruik is er ook een duidelijke daling vanaf 2014, met gemiddeld zo’n 700 m³ per jaar. Dit zou het gevolg moeten zijn van de warmtepomp. Het gedeelte van het gas dat werd verbruikt voor de productie van warm tapwater is tenslotte niet meer nodig, terwijl de rest van het gas nog wordt gebruikt voor de centrale verwarming.

Het gekke is, dat de warmtepompboiler die Zonnefabriek heeft geïnstalleerd, eigenlijk helemaal niet zo goed heeft gewerkt: Het eerste jaar bleek het toestel te lekken, en moest het uiteindelijk vervangen worden, na een aantal maanden buiten bedrijf te zijn geweest. Het vervangende toestel was weliswaar beter, maar heeft toch ook weer een paar maanden in storing gestaan vanwege een defecte temperatuursensor, waarvan de vervanging lang op zich liet wachten. Ook bleek dat het toestel zodanig was geïnstalleerd dat een deel van de uitgeblazen koude lucht weer door het apparaat naar binnen werd gezogen waardoor de efficiëntie te wensen overliet. Inmiddels zijn alle problemen verholpen en werkt het toestel nu wel weer correct en efficiënt. Maar van een probleemloze 4 jaar kunnen we wat de warmtepompboiler betreft, helaas niet spreken.

Wat we hebben geleerd

Plaatsing van een warmtepompboiler voor alleen sanitair warm water helpt om het gasverbruik naar beneden te brengen: Op die manier kunt u dus meehelpen om Nederland minder van gas afhankelijk te maken. Sommige warmtepompboilers blijken echter nogal storingsgevoelig; het loont dus zeker de moeite om een degelijk merk te kiezen, èn te zorgen voor een correcte installatie.

Als we met de kennis van nu een warmtepompboiler zouden installeren, zouden we kiezen voor degelijke merken zoals Stiebel Eltron of Vaillant, met een goede en snelle service. De warmtepompboilers van deze twee merken kunnen bovendien in de toekomst eventueel worden ingepast in een Smart Home systeem met de Sunny Home Manager van SMA, waardoor ze slim aangestuurd kunnen worden en daarmee het eigenverbruik kunnen verhogen: Dat zou dan weer een pluspunt kunnen worden op het moment dat de salderingsregeling wordt afgeschaft. Zonnefabriek installeert op dit moment geen warmtepompboilers meer; wij houden ons voor nu uitsluitend met zonnepanelen bezig. Kies uw installateur zorgvuldig: Via de websites van de genoemde merken kunt u wellicht een gediplomeerd vakman bij u in de buurt vinden.

Totale besparing

De laatste grafiek toont de totale energierekening van deze klant over de afgelopen jaren. Voor deze installatie in Assendelft verwachten we dat het gehele systeem van zonnepanelen en warmtepomp zich over een jaar of vier, vijf heeft terugverdiend; vanaf dan is alle extra besparing pure winst. Het is natuurlijk wel de vraag hoe lang alles blijft functioneren: voor de SunPower panelen en de SMA omvormer maken we ons voor de komende tientallen jaren geen zorgen, maar voor de warmtepomp zijn we toch wat meer benieuwd hoe dat gaat uitpakken..  

De jaarlijkse energierekening toont een forse besparing vanaf het moment dat zonnepanelen en warmtepomp werden geplaatst