Tweede Kamerverkiezingen 2023 en zonnepanelen

Zoals we dat ook met de vorige Tweede Kamerverkiezingen in 2021 al deden, hebben we de partijprogramma’s van de belangrijkste partijen eens doorgebladerd op zoek naar de standpunten over zonne-energie. We hebben ons beperkt tot de partijen die volgens de peilingen kans maken op ten minste één zetel - dat zijn er al 16 in totaal! Veel verrassingen kwamen we niet tegen, maar het is hopelijk toch voor u interessant om de wijze en minder wijze woorden uit de verkiezingsprogramma’s met elkaar te vergelijken. De volgorde waarin we de partijen bespreken, is dezelfde als op uw stembiljet. Disclaimer: we hebben ons best gedaan om alles goed op te schrijven, maar kunnen niet garanderen dat er nergens foutjes in zijn geslopen. Voor de exacte bewoording verwijzen we u graag naar de verkiezingsprogramma’s van de afzonderlijke partijen!

VVD: zelfvoorzienende wijken en bedrijfsterreinen

We beginnen met de grootste partij: de VVD zegt dat ze zonne-energie bij huishoudens en ondernemers wil stimuleren. Hoe? Door ‘zoveel mogelijk zonnepanelen op daken van huizen en industriële gebouwen te plaatsen, waarbij ook het gebruik van (thuis- en buurt)batterijen wordt bevorderd om de zelfvoorzienendheid van huishoudens en bedrijven te vergroten, de energierekening te verlagen en uiteindelijk te streven naar zelfvoorzienende wijken en bedrijfsterreinen’.

Over de salderingsregeling wordt verder niet gerept, maar we kunnen ervan uitgaan dat de VVD de afbouw van de regeling ondersteunt omdat ze er zelf al in januari voor hebben gestemd.

D’66: doorbraken in fotonica

Bij D’66 zijn ze blij met ‘doorbraken in fotonica’ die leiden tot ‘efficiëntere zonnepanelen en nieuwe meetsystemen voor de landbouw’. Wat bij ons de vraag oproept: wat is dat eigenlijk, fotonica? Nou, fotonica (of opto-elektronica) is een wetenschappelijke en technische discipline die zich bezighoudt met de wisselwerking tussen licht (fotonen) en elektronen (elektronica), (bron: Wikipedia). Dan weten we dat ook weer.

Verder willen ze vooral dat we er in Europees verband aan werken om voldoende ‘grondstoffen, productie- en recyclecapaciteit te hebben voor cruciale producten zoals windmolens, zonnepanelen, batterijen en voor waterstoftechnologieën’. Dit met het oog op onze huidige afhankelijkheid van landen buiten Europa, zoals China. Ook in het verkiezingsprogramma van D’66 geen woord over de salderingsregeling; men gaat er uiteraard vanuit dat de afbouw die minister Jetten, tevens partijleider van D’66, heeft voorgesteld, gewoon doorgaat.

GroenLinks-PvdA: Zonnepanelen voor iedereen!

GroenLinks-PvdA wil dat ‘iedereen van de voordelen van zonnepanelen kan genieten’. Ze gaan daarvoor zorgen door ‘extra middelen vrij te maken om te investeren in zonnepanelen op daken van huurwoningen en koopwoningen van mensen met een laag inkomen. Op die manier worden zonnepanelen voor iedereen betaalbaar.’

Wat de salderingsregeling betreft, zeggen ze dat ‘zodra mensen met lage of middeninkomens ook kunnen meeprofiteren van zonnepanelen, we de salderingsregeling zullen afbouwen’. Verder worden zonnepanelen min of meer verplicht voor grote gebouwen, voor nieuwbouw en voor overheidsgebouwen zoals scholen, aldus GroenLinks-PvdA

De PVV zegt: nee, dat gaan we mooi níét doen!

Een groter contrast tussen twee programma’s is bijna onmogelijk, want wat de PVV betreft is al die aandacht voor het klimaat grote flauwekul. In hun eigen woorden: De PVV zegt: nee, dat gaan we mooi níét doen! De Klimaatwet, het Klimaatakkoord en alle andere klimaatmaatregelen gaan direct door de shredder. Geen miljardenverspilling aan zinloze klimaathobby’s, maar meer geld voor onze mensen.

Wat de PVV dan wèl wil, is onder andere dit:

• Kolen- en gascentrales blijven open
• Nieuwe kerncentrales bijbouwen
• Geen Gronings gas, maar meer en snellere gas- en oliewinning op de Noordzee, géén export van Nederlands gas
• Stoppen met de miljarden verslindende reductie van CO2
• Terugtrekken uit het VN-Klimaatakkoord; Klimaatwet intrekken
• Klimaatfonds schrappen, wel extra geld voor dijkverhoging en Ruimte voor de Rivier
• SDE++ en andere klimaatsubsidies schrappen
• Geen windturbines, geen zonneparken

Maar gek genoeg hebben ze in dit rijtje toch ook het volgende opgenomen:

• Salderingsregeling zonnepanelen in stand houden

Zouden er soms toch zonnepanelen op het dak liggen bij sommige PVV’ers..?

CDA: Naast duurzame energie ook kernenergie

Als middenpartij wil het CDA eigenlijk een beetje van alles. Ze stellen: ‘We gaan extra aandacht besteden aan energiebesparing en we blijven investeren in windenergie (bij voorkeur op zee), zonne-energie, duurzame biomassa, waterstof, biogas, aardwarmte, aquathermie en schone brandstoffen. Naast veel duurzame energie hebben we ook kernenergie nodig. We gaan door met de bouw van twee nieuwe kerncentrales met aandacht voor de voorwaarden die lokaal worden gesteld. Aanvullend gaan we aan de slag met kleine, modulaire kernreactoren.’

Als deelnemer aan de huidige regering heeft het CDA ook gestemd voor de afbouw van de salderingsregeling en daar houden ze ook aan vast: ‘Omdat de lasten van zon op dak onevenredig terechtkomen bij mensen zonder panelen, wordt de salderingsregeling afgeschaald. Ook komt er snel een betere prikkel voor huishoudens en bedrijven om hun energieverbruik te richten naar pieken in de productie van wind- en zonne-energie.’

SP: oorlogsaanpak

Van de Socialistische Partij mag het allemaal wel wat militanter: Zij ‘gaan met een oorlogsaanpak de energierekening van huishoudens structureel verlagen. Dit doen wij met een isoleringsoffensief, het collectief plaatsen van zonnepanelen op huurwoningen en beter onderhoud van woningen.’

De SP wil ‘energie- bedrijven weer nationaliseren of lokaal zelf organiseren. Zodat we de energierekening kunnen verlagen en zeggenschap hebben over het investeren in schone energie, o.a. door zonnepanelen op alle geschikte daken, met opslagcapaciteit voor de (tijdelijk) overtollige elektriciteit.’ Ook de salderingsregeling moet wat de SP betreft in stand worden gehouden.

FVD: geen sprake van een klimaatcrisis. Het klimaat verandert altijd!

Waar we bij D’66 hebben geleerd over fotonica, trakteert het verkiezingsprogramma van het Forum voor Democratie ons op een geschiedenisles over het klimaat: ‘Er is geen sprake van een klimaatcrisis. Het klimaat verandert altijd. Het was wat warmer op aarde in de tijd van de Egyptenaren en de Romeinen, er was opnieuw een piek in de Middeleeuwen, daarna was het een paar eeuwen wat kouder en sinds 1850 wordt het weer een beetje warmer op aarde: ongeveer één graad Celsius.’

In tegenspraak met de meeste berichtgeving van het KNMI en andere klimaatonderzoekers stelt het FvD dat ‘ondanks die opwarming en de mogelijke rol van CO2 daarbij, dat niet heeft geleid tot een toename van weersextremen zoals orkanen, tornado’s, overstromingen of droogtes.

Vandaar dat voor het FvD alle maatregelen om het klimaat te beschermen onzin zijn. Ze willen onder anderen liever:

• Het Parijsakkoord opzeggen, klimaat- en energieakkoord. Intrekken klimaatwet.
• Geen gedwongen uitfasering van diesel- en benzineauto’s - ruim baan voor de automobilist.
• Stoppen met de plaatsing van windturbines, zonneparken en biomassacentrales.
• Stoppen met nastreven van CO2-reductiedoelen bij energieopwekking; doorgaan met gebruik conventionele brandstoffen.
• Het besluit tot sluiting van onze hypermoderne kolencentrales terugdraaien.
• Windmolenparken en zonneparken ontmantelen, niet alleen om zo kostbare landbouw-, natuur- en bouwgrond te herwinnen maar ook om het esthetisch aanzicht van ons mooie Nederlandse landschap te herstellen

In tegenstelling tot de PVV wil het Forum voor Democratie doorgaan met de gaswinning in Groningen, weliswaar met ‘ruimhartige compensatie voor de getroffenen’

Partij voor de Dieren: Zonnepanelen op gebouwen worden de norm

Voor de Partij voor de Dieren is het helder: ‘Zonnepanelen op gebouwen worden de norm. Alle nieuwbouwwoningen worden voorzien van zonnepanelen.’ Maar: ‘er komen géén zonneparken in de natuur of op landbouwgrond, behalve rond Schiphol.’

De PvdD wil de salderingsregeling ‘behouden voor de mensen die nu nog géén zonnepanelen hebben’, terwijl de regeling moet worden ‘afgebouwd voor mensen die al wel zonnepanelen hebben, met inachtneming van de terugverdientijd.’

Voor huurders en huiseigenaren die ze niet kunnen betalen komt er aanvullend beleid, net als voor woningcorporaties, zodat iedereen zonne-energie kan opwekken en kan salderen. ‘Zelf opgewekte elektriciteit moet terug kunnen worden geleverd aan het net, zonder kosten en belastingvrij. Ook huurders krijgen de mogelijkheid om terug te leveren en te profiteren van een lagere energierekening.’

ChristenUnie: redelijk rendement op zonnepanelen moet mogelijk blijven

De ChristenUnie is ook een groot voorstander van duurzame energie. Er moet flink worden geïnvesteerd in wind- en zonne-energie, aldus de partij.

Als deelnemer aan de huidige regering is ook de CU vóór de afbouw van de salderingsregeling, maar tegelijkertijd vindt de partij dat 'ook na het afbouwen van de salderingsregeling een redelijk rendement op zonnepanelen mogelijk moet blijven, bijvoorbeeld door zonnepanelen in de ISDE regeling op te nemen.’

Volt: alle grote daken van distributiecentra, kantoren en overheidsgebouwen verplicht volgelegd met zonnepanelen

Volt wil de salderingsregeling zo snel mogelijk afbouwen, ‘zodat teruggeleverde stroom voor een eerlijke marktprijs wordt teruggekocht door de elektriciteitsleverancier.’ Daarnaast willen ze ‘getrapt een verplichting van zonnepanelen op alle oppervlaktedaken invoeren. Zo worden de grote daken van distributiecentra, kantoren en overheidsgebouwen volgelegd met zonnepanelen, in plaats van de groene weilanden.’

Uiteindelijk doel is dat ‘in 2035 Nederlandse elektriciteit zonder aardgas wordt opgewekt.’, wat moet worden bereikt door ‘met onze buurlanden daadkrachtig in te zetten op een daling van het energiegebruik en meer zonne-energie, windenergie en door opslag te regelen.’

JA21: Klimaatwet intrekken, Gas uit Groningen pompen, voluit kiezen voor kernenergie

Net als de PVV en FvD is JA21 ook niet zo gecharmeerd van hernieuwbare energie. De partij verzet zich ertegen dat aan Nederlanders ‘een ‘duurzamere’ levensstijl wordt opgedrongen.’ In plaats daarvan zouden we volop moeten gaan voor kernenergie: Ze willen ‘kernenergie als dé elektriciteitsbron van de toekomst bestempelen’, onder andere door heel veel kleinere kernreactoren te bouwen. Ook de gaswinning in Groningen moet doorgaan, en kolencentrales moeten openblijven, wat JA21 betreft.

SGP: prikkel nodig om zonnestroom zelf te gebruiken

De SGP wil wel dat er steeds minder fossiele brandstoffen worden gebruikt maar vindt het ‘onverstandig ons blind te staren op tenminste 55% reductie van de CO2-uitstoot in 2030.’  Om over te schakelen op zonnepanelen moet volgens de SGP ‘de terugverdientijd voor degene die investeert aantrekkelijk blijven. Daarbij is een prikkel nodig om zoveel mogelijk zonnestroom direct zelf te gebruiken.’

Net als bij de vorige verkiezingen onderstreept de SGP de noodzaak om ‘in te zetten op besparing, recycling, innovatie en gebruik van energiebronnen en -opslagtechnieken die minder schaarse metalen nodig hebben.’

DENK: 100% schone Energie in 2050

DENK heeft het niet specifiek over zonnepanelen, maar ze vinden wel dat ‘alle kern- en kolencentrales dichtmoeten. De smerigste als eerst.’ Dit kan worden opgevangen met gas, maar ‘zaak blijft een vlotte en verantwoorde overgang op groen’, waarbij zon en wind de voorkeur genieten. De doelstelling is: ‘minstens 40% schone energie in 2030 en 100% in 2050.’

BBB: geen zonneparken op landbouwgrond maar kleine zonnepaneeltjes in de vangrails

Relatieve nieuwkomer BoerenBurgerBeweging kijkt vooral vanuit het perspectief van de boer, die volgens hen ‘voedsel- of bloemenboer wil zijn en geen energieboer’, met andere woorden: geen zonnepanelen op landbouwgrond wil hebben. Om toch voldoende zonne-energie op te wekken willen ze bij de BBB subsidies voor zonnepanelen op bedrijfsdaken en in geluidschermen. Ook vinden ze heel creatief dat ‘onderzocht moet worden of in vangrails kleine zonnepaneeltjes kunnen worden aangebracht’, omdat we toch zoveel wegen hebben in Nederland dat we daar best iets leuks mee kunnen doen.

Bij1: fors investeren in energie-alternatieven

Als bijna laatste komen we aan bij Bij1. Deze partij maakt ook niet veel woorden vuil aan zonnepanelen of de salderingsregeling, maar vindt wel dat ‘er fors moet worden geïnvesteerd in (nieuwe) duurzame energie-alternatieven’ Hierbij moet 'rekening worden gehouden met inkomenspositie, zodat mensen met lagere inkomens niet de rekening gepresenteerd krijgen voor de energietransitie.’

Nieuw Sociaal Contract: Zon, wind, geothermie, groen gas, waterstof en kernenergie hebben de toekomst

Nog nieuwere nieuwkomer Nieuw Sociaal Contract ligt meer in de lijn van het CDA en wil een mix van allerlei energiebronnen, inclusief zonnepanelen en kernenergie. Wel zijn ze ‘tegen de aanleg van zonnevelden op goede landbouwgronden en in natuurgebieden en tegen grote windparken op land. Zonnepanelen kunnen het best op daken en langs infrastructuur worden opgesteld’, aldus het NSC. Over de salderingsregeling wordt niet gesproken.

Aan u de keuze!

Zo, dat waren ze, toch weer een hele waslijst aan partijen met soms zeer uiteenlopende meningen over nut en noodzaak van zonnestroom. Hopelijk zit er wat voor u tussen. Succes met het maken van een beslissing, en vergeet niet ook daadwerkelijk te gaan stemmen op 22 november!