Een aantal (bescheiden) successen van het klimaatfront

Het is niet allemaal kommer en kwel wat het klimaat betreft: sommige dingen gaan wel degelijk de goede kant op. Onafhankelijke data van onder andere het CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek) toont aan dat al het harde werk van de afgelopen jaren zijn vruchten begint af te werpen. We geven een paar voorbeelden:

Fossiel is uit, hernieuwbaar is in

Stroomproductie in Nederland per bron van 2015 tot 2023. Bron: CBS

Dit plaatje van het CBS maakt goed duidelijk welke kant het uitgaat. We zien dat ‘Fossiel’ vanaf 2019 de daling heeft ingezet en dat ‘Hernieuwbaar’ de vrijgekomen ruimte inneemt. Zoals al eerder vermeld zitten we voor onze stroomproductie al bijna op de helft hernieuwbaar. Als we de lijn doortrekken dan is het binnen 10 jaar helemaal met fossiel gedaan!

Steenkolen, wie moet ze nog?

Minder fossiel betekent natuurlijk vooral minder steenkool. Het verbruik van steenkool voor de productie van elektriciteit is de afgelopen jaren dan ook ingestort. Dat zien we in dit plaatje, ook afkomstig van het CBS:

Verbruik van kolen voor de stroomproductie in Nederland, 2015 - 2023 (bron: CBS)

We zien een sterke daling, met een kleine opleving tijdens het begin van de oorlog in Oekraïne, en nu weer een verdere achteruitgang. Van deze grafiek is het vrijwel zeker dat die vóór 2030 op nul zal uitkomen, want tegen die tijd moeten de vier nog overgebleven kolencentrales in Nederland vanwege de wet dicht zijn, of overgestapt zijn op 100% biomassa.

Minder fossiel —> minder CO₂

Dankzij de daling van het gebruik van fossiele brandstoffen wordt er ook minder CO₂ uitgestoten, en dat zien we dan weer terug in deze grafiek. Duidelijk te zien is dat de uitstoot van koolstofdioxide voor de stroomproductie sinds 2015 meer dan gehalveerd is.

De uitstoot van koolstofdioxide door energiecentrales neemt snel af (bron: CBS)

Stroom blijft desondanks goedkoop

Met al die windturbines en zonnepanelen helpen we onze economie natuurlijk naar de knoppen: die gekke groene plannen zijn onbetaalbaar! Of toch niet? In tegenstelling tot wat sommige doemdenkers voorspelden, zijn de stroomprijzen op de spotmarkt de laatste tijd niet veel hoger dan een paar jaar terug, zoals te zien in deze grafiek.

Dynamische stroomprijzen, maandgemiddelden, januari 2019- april 2024 (bron: EasyEnergy)

We zien dat de prijzen omhoog schoten in 2021. Met hernieuwbare stroom had dat echter weinig te maken; het was vooral de gasprijs die de prijs van stroom omhoog trok, met name toen Rusland Oekraïne binnenviel. Inmiddels is de markt weer een stuk kalmer, ondanks (of: dankzij?) het grotere aandeel groene stroom: investeren in hernieuwbare stroom is dus ook economisch gezien een goede keuze.

Stort het stroomnet in?

Al die onbetrouwbare groene stroom in het net, die oncontroleerbaar wordt geproduceerd wanneer het toevallig waait of de zon schijnt, dat kan het elektriciteitsnet nooit aan. We zullen ongetwijfeld constant in het donker zitten!

De werkelijkheid: we zaten echter in 2023 gemiddeld slechts 21,8 minuten in het gehele jaar zonder stroom, volgens koepelorganisatie NetbeheerNederland. Dat aantal minuten is niet significant veranderd in de afgelopen jaren, zoals deze grafiek aangeeft:

Gemiddeld aantal minuten netuitval per klant, 2014 - 2023. Bron: Netbeheer Nederland

Goed nieuws dus alles bij elkaar: de energietransitie kachelt lekker door zonder grote problemen, de stroom blijft betaalbaar en de uitstoot van broeikasgas neemt zienderogen af. Tijd om op onze lauweren te rusten is er echter niet, daarvoor is de klimaatcrisis te ernstig. Maar het terugkijken naar deze mooie resultaten geeft ons weer de energie om door te pakken, nietwaar? Zonnefabriek gaat ervoor: doet u mee?