Noodstroomvoorziening met zonnepanelen en batterijen

Een stroomstoring is nooit leuk; pas als alle lichten uitvallen en de verwarming het ook niet meer doet, realiseer je je hoe afhankelijk je bent geworden van een stabiele stroomvoorziening. Nu komt het in Nederland gelukkig zelden voor; gemiddeld een half uur per jaar. Maar als het dan toch een keer gebeurt, is het fijn om op je eigen stroom te kunnen rekenen. En als je zonnepanelen hebt, kun je dan niet je zonnestroom mooi gebruiken als het net het niet doet?

Helaas zult u merken dat bij netuitval de omvormer van de zonnepanelen ook uitvalt. Dat is een verplichte beveiliging in omvormers: Stel dat men expres de stroomtoevoer ergens heeft afgesloten om veilig aan de bekabeling te kunnen werken, dan zou het gevaarlijk zijn wanneer omvormers alsnog stroom op de leidingen zetten. Daarom zijn omvormers zo gemaakt dat ze voortdurend controleren of er spanning op het net staat. Valt die spanning weg, dan stopt de omvormer ook onmiddellijk met invoeren van stroom.

Om toch spanning op het net in huis te brengen, heeft u batterijen (accu’s) nodig. Batterijen leveren altijd gelijkstroom; daarom is er ook een batterij-omvormer nodig die de gelijkstroom in wisselstroom kan omzetten. Batterijen kunt u altijd toepassen, ook wanneer u geen zonnepanelen heeft. Maar als u die wèl hebt, dan kunt u – als de zon schijnt- de stroom van de panelen blijven gebruiken zolang de stroomstoring duurt. Op die manier heeft u meer back-up energie dan wanneer u alleen maar batterijen zou hebben.

De producten die nodig zijn voor zo’n noodstroomvoorziening zijn nu nog redelijk duur. Het gaat hierbij dan met name om de kosten van de batterijen en van de batterij-omvormer. Maar we verwachten dat deze kosten in de nabije toekomst aanzienlijk omlaag zullen gaan. Dat komt door de enorme toename aan productiecapaciteit die wereldwijd op poten wordt gezet; denk aan de ‘Gigafactory’ van Tesla in de V.S., die net zoveel capaciteit aan batterijen moet gaan produceren als er nu door alle andere fabrieken in de wereld wordt gemaakt. Ook de omvormers worden goedkoper; waar vroeger de enige optie van SMA de relatief dure ‘Sunny Island’ omvormers was, zal dit jaar de kleinere en goedkopere ‘Sunny Boy Storage’ naar verwachting ook een noodstroomfunctie krijgen (toevoeging 2019: de SBS2.5 krijgt géén noodstroomfunctie, de SBS 3.7 en 5.0 hebben die echter wel). En Tesla heeft voor dit jaar de Powerwall 2 AC aangekondigd: een batterij met ingebouwde omvormer.

Bedrijven

Voor bedrijven gelden andere overwegingen dan voor residentiële klanten. De kosten van een verlies aan omzet zijn voor sommige bedrijven reden om eerder in een noodstroomvoorziening te investeren. Deze kunnen bestaan uit grote batterijbanken, maar soms is een relatief kleine batterij met voldoende capaciteit voor een aantal essentiële functies al genoeg.

Verdeling over de fases

Wanneer de stroom uitvalt, zult u het thuisnetwerk eerst van het openbare net willen loskoppelen door de hoofdschakelaar in de meterkast uit te zetten. Vervolgens start u de batterij-omvormer op zodat er vanuit de batterijen weer wisselspanning op uw thuisnetwerk komt. Let op: veel batterij-omvormers zijn éénfasig; dat betekent dat ze maar op één fase stroom invoeren. Wanneer u een drie fasen net in huis hebt, zal er dus maar één van de drie fasen spanning krijgen. Het is daarom van belang dat de zonnepanelen omvormer op dezelfde fase is aangesloten als de batterijen. Mocht u een 3-fasen zonnepanelen-omvormer bezitten (zoals de Sunny TriPower of de SolarEdge 5K), dan moeten alle drie fasen gevoed zijn voordat de zonnepanelen weer stroom gaan leveren; hiervoor heeft u dan een 3-fasen batterij-omvormer nodig, of drie één-fase-omvormers.

Als u slechts één van de drie fasen in huis van stroom voorziet, zorg er dan ook voor dat de essentiële verbruikers allemaal op die fase zijn aangesloten.

De Zonnefabriek installeert batterij-systemen van Tesla en van LG Chem, ook in combinatie met omvormers van SMA en SolarEdge.