Lithium uit afgedankte batterijen steeds meer hergebruikt
Om de energietransitie verder door te zetten, is opslag van energie onontbeerlijk. De meest voorkomende wijze van opslag is: opslag in batterijen, en dan om precies te zijn: lithium-ion batterijen. Hoe zorgen we dat we aan voldoende lithium komen zonder teveel milieuschade aan te richten?‘Lithium-ion’ is een verzamelnaam voor verschillende technologieën, die allemaal één ding gemeen hebben: er zit een boel lithium in zo’n batterij. De meest gebruikte vormen van lithium-ion batterijen zijn momenteel de lithium-ijzer-fosfaat (LiFePO4) en lithium-nickel-mangaan-kobalt (LiNMC) batterijen. Deze worden zowel voor thuisbatterijen als grote batterij-systemen gebruikt, maar vooral ook voor elektrische auto’s. Voor al deze batterijen zal een grote hoeveelheid lithium nodig zijn, wat betekent: veel mijnbouw. Hoe zorgen we ervoor dat deze mijnbouw niet een te groot nadeel wordt ten opzichte van het voordeel van al die groene stroom die we kunnen opslaan?
Eén oplossing is: meer recyclen. Daarom heeft de Europese Unie afgelopen jaar nieuwe regelgeving geïntroduceerd, waarmee men wil bereiken dat het overgrote deel van het lithium in afgedankte batterijen gerecycled wordt. De doelstelling is om tegen 2027 minstens 50% van het lithium te hergebruiken, en tegen eind 2031 minstens 80%.
Europese regels moeten o.a. zorgen voor een beter hergebruik van lithium
Minstens zes procent hergebruikt materiaal
Dat betekent concreet dat van de batterijen die Zonnefabriek nu installeert, het overgrote deel van het lithium opnieuw zal worden gebruikt. Batterijen hebben tenslotte een verwachte levensduur van minstens 10 jaar, en waarschijnlijk nog veel langer. Er komt ook een minimum drempel voor de toepassing van hergebruikt lithium in nieuwe batterijen: om te beginnen moet minstens 6% van het gebruikte lithium afkomstig zijn van recycling.
Ondanks deze regelgeving zal de vraag naar nieuwe lithium mijnen voorlopig nog alleen maar toenemen. Lithium wordt vaak gewonnen in kwetsbare gebieden, zoals zoutvlaktes van Chili en Bolivia. Lithium is zelf niet een giftig materiaal, maar bij de winning van lithium is veel water nodig, juist vaak in gebieden waar water een schaars goed is. Op andere plekken wordt een andere vorm van lithium mijnbouw toegepast, waarbij de impact op het land groot kan zijn en er sprake kan zijn van grote hoeveelheden mijnafval. Daarom lopen veel potentiële lithium-projecten tegen problemen met de lokale bevolking aan, zoals onlangs in Servië en Portugal.
De Greenbushes mijn in Australië is een open mijn waar het lithium uit 'harde rots' wordt gewonnen (bron: By Calistemon - Own work, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=127909261)
Circulaire economie
Het is in niemands belang als de winning van lithium net zo destructief wordt als de winning van fossiel brandstoffen dat al decennia is geweest: daarom is het zaak om bij deze snelgroeiende industrie te zorgen voor goede regulering en streng toezicht. Het verplichten van recycling is daarbij al een goede stap op weg naar een ‘circulaire’ economie. En de milieuwinst van het gebruik van lithium ten opzichte van fossiele brandstoffen is sowieso al gigantisch: met een kleine hoeveelheid lithium in een batterij kunnen we bijvoorbeeld een auto tienduizenden kilometers laten rijden op schone energie, terwijl dezelfde hoeveelheid olie in een auto al na een paar kilometer rijden op is.
Het is goed om te zien dat er nu al goed wordt nagedacht over een verantwoordelijk gebruik van lithium. Hopelijk zal iedereen dat in zijn achterhoofd houden wanneer er batterijen van laptops, telefoons, robot-stofzuigers of e-bikes worden afgedankt: wie weet zit het lithium uit deze producten straks weer in de thuisbatterij die u bij Zonnefabriek gaat aanschaffen!