Back-Up stroom als het net uitvalt steeds gewilder
In December sprak de nieuwe NAVO baas Mark Rutte onheilspellende woorden over de nabije toekomst. “Het is tijd om ons geestelijk voor te bereiden op oorlog”, zei hij. Eén manier om ons voor te bereiden is om een noodstroomvoorziening in huis te hebben. Zonnepanelen en batterijen kunnen helpen: wat zijn de opties op dit moment?Elektriciteit is voor mensen in het westen een basisbehoefte. In noodsituaties moeten we nog steeds kunnen beschikken over licht en warmte, en moeten we onze telefoons kunnen opladen en naar de radio kunnen luisteren. Als er een ramp gebeurt, of als er oorlog uitbreekt, dan kan het zijn dat de energievoorziening als eerste wordt getroffen. We zien dat gebeuren in Oekraïne bijvoorbeeld, waar mensen vaak uren- en soms dagenlang van stroom verstoken blijven.
Daar kunnen we gelukkig wat aan doen! Met zonnepanelen op het dak en/of een thuisbatterij kunt u zich verzekeren van stroom bij netuitval, al is het maar tijdelijk. De tijd die u kunt overbruggen met uw eigen stroom is afhankelijk van een aantal zaken:
- hoe vol uw batterij is op het moment dat de stroom uitvalt
- hoeveel zon er is
- Hoe zuinig u met stroom omgaat op het moment dat het net eruit ligt
De opties voor back-up stroom veranderen voortdurend. Op dit moment biedt Zonnefabriek de mogelijkheid om Back-Up stroom te installeren met systemen van SMA en van SunPower. We leggen de verschillende alternatieven hieronder uit.
De SMA Sunny Boy Smart Energy omvormer zonder batterijen

SMA Sunny Boy Smart Energy omvormer met linksonder twee extra stopcontacten
De Sunny Boy Smart Energy is een 1-fase hybride omvormer (let op: bij SMA is de Sunny Boy altijd 1-fasig, terwijl de Sunny TriPower altijd 3-fasig is). Dit toestel is pas in 2024 op de markt gekomen en begint steeds populairder te worden. Op de omvormer kunnen zowel batterijen als zonnepanelen worden aangesloten (vandaar de aanduiding: hybride), maar zonder batterijen werkt hij ook prima.
Eén van de leuke features van het toestel is dat er de mogelijkheid is om er een Back-Up stopcontact op aan te sluiten indien gewenst. Wat vrij uniek is, is dat dit stopcontact ook werkt wanneer er geen batterijen op de omvormer zijn aangesloten: als alleen maar de zon schijnt, dan kan het stopcontact die zonnestroom direct omzetten in bruikbare wisselstroom uit dat ene stopcontact!
De toepassing heeft wel een aantal beperkingen: er kunnen alleen maar 1 of maximaal 2 stopcontacten worden gevoed, het stopcontact moet handmatig worden aan- en uitgezet (via een drukknop: de overgang naar noodstroom gebeurt dus niet vanzelf), en hij werkt uiteraard alleen maar als er voldoende zonlicht op de panelen valt (overdag dus). Maar goed, hij biedt dus toch een manier om van de panelen te blijven profiteren als het net uitvalt en zal genoeg stroom leveren voor wat basiszaken zoals een koelkast, een telefoon oplader etc. Het aanleggen van het noodstroom-stopcontact kost wat extra geld bovenop de gewone installatie: onze adviseurs kunnen u de details verschaffen.
De SMA Sunny Boy Smart Energy omvormer met batterijen

SMA Sunny Boy Smart Energy met links daarvan twee SMA Home Storage batterijen van 3,2 kWh per stuk
Op diezelfde Sunny Boy Smart Energy kunnen, zoals gezegd, ook batterijen rechtstreeks worden aangesloten. In dat geval werkt het bovengenoemde stopcontact ook ’s nachts, als er geen zon is - mits er natuurlijk voldoende stroom in de batterijen is opgeslagen. Mèt batterijen houdt u het langer uit dan zonder, dat is duidelijk. Overdag wordt de batterij die ’s nachts is leeggelopen, weer opgevuld met behulp van de zonnepanelen. Zo kunt u dagenlange stroomonderbrekingen overbruggen. De batterij-opslag kan op een ondergrens worden ingesteld, zodat u zeker bent dat er altijd een bepaalde minimum hoeveelheid reservestroom in de accu zit, mocht het net inderdaad onverhoopt uitvallen.
Nieuw is de optie om een automatisch overschakel-systeem te installeren bij deze omvormer, in plaats van het ene noodstroomstopcontact. Met zo’n automatisch schakelsysteem kunnen meerdere groepen in de woning van stroom worden voorzien. Het systeem werkt bovendien automatisch, d.w.z. dat als er een netuitval wordt gedetecteerd, dat u dan niet op een knop hoeft te drukken om de noodstroom aan te zetten: het systeem schakelt vanzelf over. Deze oplossing vergt wel nogal wat installatiewerk in de meterkast en is daarom een stuk prijziger dan de simpele optie met één stopcontact.

De nieuwe SMA backup kit: deze kan worden ingebouwd in een meterkast en kan bij netuitval automatisch zorgen dat de Sunny Boy Smart Energy een aantal groepen in huis blijft voeden
De SMA Sunny TriPower Smart Energy met batterijen
De driefasen variant van de SMA omvormer biedt grotere vermogens, tot wel 10 kW. Deze omvormer kent een ingebouwde back-up voorziening, die onmiddellijk in gang schiet als het net zou uitvallen. Voor deze omvormer geldt dat het systeem alleen maar werkt als er ook batterijen worden geplaatst; met alleen zonnepanelen werkt het niet.
Bij mensen die deze vorm van back-up willen gebruiken, zetten we een aparte groepenkast op, waarop de ‘essentiële’ verbruikers worden aangesloten: deze verbruikers worden normaal gesproken gevoed vanuit het net via de omvormer, maar bij netuitval neemt de omvormer de voeding razendsnel over. De verbruiker merkt niets van deze snelle omschakeling. Voor het installeren van de back-up uitgang met extra groepenkast worden extra kosten gerekend; de adviseurs kunnen u vertellen hoeveel dat ongeveer is.
De SunPower Reserve batterijen
Ook onze nieuwere SunPower Reserve thuisbatterijen hebben een optionele back-up uitgang. Normaal gesproken gebruiken we die niet, omdat deze batterijen bij uitstek worden ingezet om te handelen op de markten voor elektriciteit (de ‘day-ahead’ markt en de ‘onbalans’ markt). Daarom is het niet zeker dat er voldoende stroom in de accu’s zit. Ook sluiten we op de SunPower Reserve geen zonnepanelen aan, omdat die het vermogen om te handelen deels in de weg kunnen zitten.
Desondanks is het ook op deze toestellen mogelijk om de noodstroom uitgang te gebruiken. Die kunnen we meteen al bij oplevering aanleggen, of ook op een later moment wanneer de dreiging van oorlog of andere rampen dichterbij is gekomen. Het is in elk geval goed om te weten dat het kan.
Nicheproduct
De vraag naar back-up stroomvoorziening is nog altijd laag vergeleken met de vraag naar de ‘gewone’ producten van Zonnefabriek, zoals zonnepanelen, thuisbatterijen, warmtepompen en laadpalen. Dat komt vooral omdat we in Nederland nu eenmaal slechts met heel weinig netuitval te maken hebben. Volgens Netbeheer Nederland valt de stroom gemiddeld 20 minuten per huishouden per jaar uit. Maar àls we de woorden van Rutte ter harte willen nemen en ons alvast beter willen voorbereiden op een moeilijke toekomst, dan kàn het een idee zijn om eens te informeren naar de mogelijkheden voor uw zonnepanelen systeem. Onze adviseurs nemen het graag met u door.
